Το παραμύθι της Αίγινας

της Λίνας Μπόγρη-Πετρίτου*

Από τα μικρά μου χρόνια, εδώ στην Αίγινα, τα πιο συχνά μου ακούσματα (και όλα στην αιγινήτικη ντοπιολαλιά), πέρα από τις κουβέντες της… αυλόπορτας, τις μικρές ιστορίες και τα παραμύθια, ήτανε οι παροιμίες.

«Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι», λέει κάποια απ’ αυτές, που ταιριάζει τόσο με το χειμωνιάτικο καιρό, που είπα να κάνω την… παραμυθού και μέσα από την Ελληνική μας μυθολογία, να σκαρώσω τούτο το παραμύθι για την Αίγινα.

● ● ●

Μια φορά κι έναν καιρό, πολλές, πολλές χιλιάδες χρόνια πριν, ένας από τους μεγάλους –τότε- θεούς, ήτανε και ο Ωκεανός. Με την γυναίκα του, την Τηθύα, γέννησαν πολλά παιδιά. Τα κορίτσια ήταν αμέτρητα, τα έλεγαν Ωκεανίδες…

Μεγαλώνοντας, ανάλογα με το δρόμο που διάλεξαν, σαν έφευγαν απ’ την αγκαλιά του πατέρα και της μάνας, γίνονταν λίμνες, κρήνες και πηγές, και Ναϊάδες, και Νύμφες λυγερές και πανώριες, που ζούσαν κι έπαιζαν ανάμεσα σε πράσινες φυλλωσιές, σε μούσκλια και σε πολυτρίχια, σε γάργαρα κρυστάλλινα νερά. Τ’ αγόρια, γίνονταν καταρράκτες και ποτάμια. Κοντά τρεις χιλιάδες ήτανε τα ποτάμια σ’ όλο τον κόσμο, απ’ όσο έχει γραφτεί.

Σαν μεγάλωνε το κάθε παιδί του Ωκεανού και της Τηθύας, έπαιρνε το μερίδιό του σε νερό, και διάλεγε τον τόπο που θα μείνει. Έτσι όλα τα παιδιά τους, έδιναν με τη δική τους σειρά, την ευλογία του νερού στους ανθρώπους, και γονιμοποιούσαν τη γη.

Ένα από ’κείνα τα παιδιά, ο Ασωπός, έφτασε στην Πελοπόννησο. Ακούμπησε το νερό που κουβάλαγε μαζί του -κάπου ανάμεσα Αργολίδα και Κόρινθο- και ’κείνο αφού διέσχισε βουνά και πεδιάδες, χυνότανε στον Κορινθιακό κόλπο. Από ’κει, το νερό, ταξίδευε με τη θάλασσα, που κράταγε στην αγκαλιά της και των άλλων ποταμών τα νερά, μέχρι που έσμιγαν ξανά με τον πατέρα και τη μάνα, να δώσουν τα χαιρετίσματα, και εκείνοι το ξανάστελναν πίσω στα παιδιά τους, με τους υδρατμούς, τα σύννεφα και τη βροχή.

Πιο κάτω, στην Αρκαδία, κυλούσε ένα άλλο ποτάμι, ο Λάδωνας, με τη γυναίκα του, τη Στυμφαλίδα και τις όμορφες κόρες τους.

Ο Ασωπός, διάλεξε την πιο όμορφη για γυναίκα του, την Μετώπη. Γέννησαν δυο γιούς και είκοσι κόρες. Κάποια μέρα, ο Δίας, ξεχώρισε ανάμεσα απ’ όλες την ομορφότερη, την Αίγινα, και σίγουρος για την άρνηση του Ασωπού, μεταμορφώθηκε σε αετό κι άρπαξε την όμορφη Νύμφη.

Ο πατέρας, απαρηγόρητος από την εξαφάνιση της Αίγινας, σκέφτηκε να ρωτήσει το Σίσυφο, βασιλιά της Κορίνθου, που έβλεπε, άκουγε και γνώριζε τα πάντα, από ’κείνο το ύψωμα που το ’χε συνήθειο να κάθεται. Ο Σίσυφος, όπως όλοι οι Έλληνες, τιμούσε τον ποτάμιο θεό του, και τα είπε όλα. Οργίστηκε ο πατέρας για την αρπαγή της Νύμφης-κόρης του, και στο θυμό του, κατέστρεφε με τα φουσκωμένα νερά του, ό,τι συναντούσε.

Ο Δίας, χτύπησε με τον κεραυνό του, τον ποτάμιο θεό, και τον ανάγκασε να ξαναγυρίσει τα νερά στην κοίτη τους. Το Σίσυφο, τον έριξε στον Άδη, καταδικάζοντας τον να ανεβάζει έναν πελώριο βράχο στην κορυφή ενός βουνού. Λίγο πριν φτάσει, ο βράχος πάντα του ξέφευγε κατρακυλούσε κάτω, κι εκείνος άρχιζε πάλι απ’ την αρχή…

Την Αίγινα, ο Δίας, την έφερε στο νησί της Οινώνης, στο Σαρωνικό, για να την κρύψει και από τους γονείς της και από την οργή της ζηλόφθονης γυναίκας του της Ήρας. Εκεί γεννήθηκε ο γιος τους, ο Αιακός. Η μάνα της Αίγινας, η Μετώπη, νοσταλγώντας την κόρη, έφτανε κρυφά στα νερά του Σαρωνικού προσπαθώντας να την δει έστω κι από μακριά, χωρίς να μπορεί να την ανταμώσει. Η πίκρα, πέτρωσε τα δάκρυα της μάνας και ’κείνα γίνανε βραχονήσι… Το λένε από τότε… Μετώπη και μένει απ’ εκείνα τα χρόνια εκεί, μπροστά απ’ τ’ Αγκίστρι…

Ο Αιακός, για να τιμήσει τη μάνα του, άλλαξε το όνομα του νησιού, κι από Οινώνη το είπε Αίγινα! Ήταν μεγάλη όμως η μοναξιά του, και ζήτησε απ’ το θεό πατέρα του να του δώσει κόσμο να τον συντροφεύει. Εκείνος με τη σειρά του για να ευχαριστήσει το γιο, έκανε ακόμα και τα μερμήγκια… ανθρώπους, κατά πως λέει η παράδοση, τους ξακουστούς Μυρμιδόνες, -απ’ αυτούς διάλεξε ο Αχιλλέας να πάρει μαζί του στην Τροία. Άλλοι πάλι λένε, πως ήρθανε κάτοικοι από τη Φλεία (ή Φλία) του Άργους, κοντά στη Νεμέα, δίπλα εκεί που έρεε ο Ασωπός – ίσως εκείνος να τους έστειλε!

Κι από τότε, από εκείνα τα μυθικά χρόνια, η Αίγινα ελκύει όλο και περισσότερους νέους εποικιστές, οι οποίοι συνεχώς και αφομοιώνονται.

Η θέση κλειδί που κατείχε στο Σαρωνικό, όπου οι θαλάσσιοι δρόμοι περνούσαν υποχρεωτικά από την Αίγινα, της έδωσαν οικονομική ισχύ και την έκαναν μεγάλη ναυτική δύναμη.

Τα φυσικά της λιμάνια, ενέπνεαν μεγάλη ασφάλεια για τους κατοίκους της. Το εσωτερικό της επίσης, γιατί είναι ένας ήρεμος τόπος, χωρίς ψηλά βουνά κι αδιάβατα δάση, που για τους παλιούς ανθρώπους ήταν ένα μεγάλο και αξεπέραστο εμπόδιο. (Γεωργία Κουλικούρδη)

Το φως τ’ ουρανού, η κρυστάλλινη διαύγεια του ορίζοντα, κι η μεγάλη αγκαλιά της θάλασσας που το ’κλεινε στοργικά ολόγυρα, γαλήνευε τις ψυχές, ημέρευε τα πρόσωπα. Οι μουσικές, τα τραγούδια, τα χωρατά, οι συνήθειες, αλληλοσυμπληρώνονταν. Δένανε λες οι άνθρωποι, παίρνανε και δίνανε απ’ τις καρδιές τους τα καλύτερα, δημιουργώντας με αγάπη, σε μια Αίγινα, που όλοι αγαπάμε.

* Η Λίνα Μπόγρη-Πετρίτου ασχολείται συστηματικά με την Τοπική Ιστορία και την Λαογραφία της Αίγινας και αρθρογραφεί για τα θέματα αυτά στον τοπικό τύπο.