Αγία Ειρήνη: Ν. Κοντοβράκης και Φ. Κάππος απαντούν στον ιερέα

Στο χρώμα της ντομάτας ακόμη...

Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει το θέμα της κόκκινης βαφής της Αγίας Ειρήνης του κοιμητηρίου της Αίγινας, ή του «κόκκινου πυρετού», όπως χαρακτηρίσαμε το φαινόμενο στο Πρώτα η Αίγινα. Από την Τρίτη 25 Ιανουαρίου, η σχετική ανάρτηση παραμένει επί μία εβδομάδα –και παρά τις τρεις δημοφιλέστατες αναρτήσεις που επακολούθησαν– στην κορυφή των αναρτήσεων μας, συμπαρασύροντας και το Πρώτα η Αίγινα σε επισκεψιμότητες που μόνο με εκείνες των ημερών των εκλογών μπορούν να συγκριθούν. Η ανάρτηση αποδείχθηκε η πλέον δημοφιλής του μπλογκ μας μέχρι σήμερα, και έχει προσελκύσει μέχρι την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές 77 σχόλια, από τα οποία ορισμένα χαρακτηρίζονται δυστυχώς από μεγάλη επιθετικότητα και έλλειψη κοσμιότητας: στοιχεία καθόλου χαρακτηριστικά αυτού του μπλογκ. Όλα αυτά δείχνουν πως η κοινωνία του νησιού μας θεωρεί το θέμα σημαντικό και όχι απλό ατόπημα ενός αφελούς ιερέα. Όπως φαίνεται, η αυθαίρετη πράξη του πατρός Νικολάου Γαρυφάλλου έχει σκανδαλίσει βαθειά ένα μεγάλο κομμάτι της αιγινήτικης κοινωνίας.

Στην κορύφωση της αγανάκτησης βοήθησε και η μέχρι τώρα δημόσια σιωπή του σεβασμιωτάτου μητροπολίτη μας κ. Εφραίμ, ο οποίος σε ιδιωτικές συνομιλίες φέρεται να μην εγκρίνει τις πρωτοβουλίες του ιερέα. Βοήθησε επίσης και η σιωπή της δημοτικής αρχής καθώς και των εκπροσώπων της μειοψηφίας στο δημοτικό συμβούλιο. Το κοιμητήριο ανήκει στον δήμο και είναι σαφές ότι η ευθύνη είναι μοιρασμένη. Ελπίζουμε ότι, κάποια στιγμή, τόσο η μητρόπολη, όσο και ο δήμος θα επιληφθούν, επί τέλους, του θέματος.

Έχει το νέο χρώμα της Αγίας Ερήνης καμία σχέση με το γαιώδες κόκκινο των καθολικών του Αγίου Όρους; Αλλά και να είχε, ταιριάζει στην μικρή εκκλησία του κοινητηρίου ενός νησιού; Στο ερώτημα απαντά ο Ν. Κοντοβράκης

Πάντως τα πνεύματα εξήφθησαν ακόμη περισσότερο μετά από την επιστολή που έστειλε ο πατήρ Ν. Γαρυφάλλου στον ιστότοπο Aegina Portal, όπου επιχειρεί να απαντήσει στην αρχική καταγγελία του γνωστού εικαστικού Νεκτάριου Κοντοβράκη – αλλά και στην κριτική που εκφράσθηκε από το μπλογκ μας, χωρίς μάλιστα να μας κατονομάζει! Εκτός από την κάπως προκλητική έκκλησή του για χρηματικές εισφορές –προκειμένου προφανώς να κακοποιήσει και άλλα εκκλησάκια– η επιστολή του περιλαμβάνει και την έκθεση ενός θεολογίζοντος «σκεπτικού» για την επιλογή του χρώματος, γεμάτου ανακρίβειες (το πλήρες κείμενο εδώ). Στον ιερέα απαντά με νέα του επιστολή ο Νεκτάριος Κοντοβράκης. Πρόκειται για κείμενο καταλυτικό που δεν χαρίζεται σε κανέναν και το οποίο δημοσιεύουμε παρακάτω.

Για το θέμα έλαβε θέση χθες με δημοσίευμα στην προσωπική του σελίδα στο Facebook και ο Φραγκίσκος Κάππος, ο ζωγράφος που με την πολύτιμη πείρα του και την έμπρακτη προσφορά του στην διάσωση παραδοσιακών κτιρίων της Αίγινας έχει πολλά ακόμη να δώσει. Παραθέτουμε απόσπασμα του κειμένου του:

Ο μεγάλος εχθρός στην εποχή μας για την αισθητική είναι η ποιότητα του χρώματος. Το πλαστικό δημιουργεί πολυμοριακή κρούστα που ακτινοβολεί και βγάζει μάτι. Αυτό είναι που ολα τα χρώματα είναι αντιαισθητικά και εν πολλοίς επικίνδυνα ακόμη και για την υγεία. Τώρα η φιλοσοφία του κόκκινου βασιλικού η Βυζαντινού ή του μπλέ ηρεμιστικου (θεωρία ψυχολόγου Γιούγκ) εξανεμίζεται απο το  υλικό. Θυμάμαι την Αίγινα με βαμένους όχρα, πράσινους, μπλέ τοίχους, ευλογία Θεου. Η συνεργασία ολων είναι απαραίτητη, η ειρωνία αχρηστη, η εμπιστοσύνη σε ανθρώπους που εχουν ασχοληθεί με αυτά τα πράγματα απαραίτητη.

Και σε συμπληρωματικό σχόλιό του στο παραπάνω κείμενο:

το θέμα δεν είναι να ακούσει εμένα [ο ιερέας] –γιατί σίγουρα δεν θα με ακούσει– Όλα είναι θέμα παιδείας όπως λένε. Οι Ιάπωνες όταν βάφουν το σπίτι τους ρωτούν τον …γείτονα –γιατί αυτός το βλέπει– για να μην ενοχλείται. Στην Χαϋδελβέργη που έζησα, το χρώμα το παίρνεις από τον Δήμο και μάλιστα το μοίρασμα γίνεται ύστερα από μελέτη και με πολύ αυστηρότητα. Στην Αίγινα και η εκκλησία πρέπει κάπου να υπακούσει γιατί έτσι όπως λειτουργεί δίνει το παράδειγμα της αυθαιρεσίας που είναι …αμάρτημα.

Τέλος, παραθέτουμε και το πλήρες κείμενο της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας και μαχητικής απάντησης του Νεκτάριου Κοντοβράκη:

Συνήθως δεν αναλώνομαι στο να απαντώ σε άνευ ουσίας επιστολές. Όμως η φράση του πατέρα Νικόλαου Γαρυφάλλου, που απαξιώνει την έλλογη αντίδραση στην πράξη του, υποστηρίζοντας ότι «τα πολλά λόγια είναι φτώχια», με υποχρεώνει να κάνω μια εξαίρεση. Μπρος σε τετελεσμένα, κατ’ αρχήν αντιδρούμε με το λόγο. Μπρος στην αυθαιρεσία του, έχουμε καθήκον να ανατρέξουμε στην ιστορία μας, στις αξίες μας. Το χρωστάμε στα παιδιά μας.

Σε σχέση με το θέμα που προέκυψε και είναι τόσο επίκαιρο τις τελευταίες ημέρες, περί χρωμάτων και άλλων τινών, απευθύνομαι προς εσάς, αγαπητοί Ιερείς, έχοντας υπ’ όψιν μου την επιστολή, που ο ιερέας Νικόλαος Γαρυφάλλου δημοσίευσε στο Aegina Portal. Ο π. Νικόλαος, πήρε την πρωτοβουλία να βάψει το μικρό Ιερό Ναό της Αγίας Ειρήνης, στο Δημοτικό Κοιμητήριο της Αίγινας, με ακρυλική βαφή κόκκινης απόχρωσης και υπερασπίζεται την επιλογή του με φράσεις όπως «το χρώμα δηλώνει το αίμα του Χριστού».

Για αυτή την παραμόρφωση έχω να καταθέσω τα εξής: Οι εκκλησίες του Αγίου Όρους δεν έχουν καμία –μα καμία– σχέση με το μικρό παρεκκλήσι του Νεκροταφείου μας. Μερικές από αυτές είναι πράγματι βαμμένες με βαθύ κόκκινο (χονδροκόκκινο) για να συμβολίζουν το αίμα του Χριστού. Επ’ ουδενί δεν είναι βαμμένες με το ευτελές ακρυλικό χρώμα, σαν κι αυτό που χρησιμοποιήθηκε από τον εν λόγω Ιερέα στο δικό μας παρεκκλήσι. Η διαφορά του ενός κόκκινου από το άλλο είναι σαν να μιλάμε για άσπρο και μαύρο. Το κόκκινο του Αγίου Όρους φτιάχνεται από γήινα χρώματα με βάση τον ασβέστη (κόκκινες σκόνες με μικρή δόση ψημένης ή άψητης όμπρας, ακόμα και με μικρή δόση μαύρου σε άλλες περιπτώσεις). Αυτό γίνεται για να «πέσει» η ένταση του ίδιου του κόκκινου, ώστε να επιτευχθεί η απόχρωση του αίματος. Παραδοσιακά, όλα τα ξωκλήσια ή παρεκκλήσια, σε όλο το νησιωτικό χώρο –και όχι μόνο– είναι ασβεστωμένα. Με αυτό τον τρόπο οι απλοί άνθρωποι του τόπου μας πέτυχαν κάτι που ο ικανότερος εικαστικός του κόσμου δεν θα μπορούσε ποτέ να αποδώσει, καθώς την ποιότητα αυτού του υλικού την επιφέρει απόλυτα ο χρόνος, που προσδίδει τη μοναδική πατίνα του.

Η …ασέβεια του Ιερέα

Εκατό χρόνια και πλέον η Αγία Ειρήνη βάφεται με ασβέστη και το αισθητικό αποτέλεσμα είναι κορυφαίο! Εν μια νυκτί διαγράφεται η ιστορία της πολυετούς πατίνας για να αντικατασταθεί από το νέο κόκκινο ακρυλικό… Το δε πεζούλι περιμετρικά της εκκλησίας χάνει και αυτό την πολυετή λαμπρότητα του ασβέστη και στη θέση του στρώνονται βερνικωμένες γυαλιστερές πλάκες Καρύστου…

Η άγνοια φέρνει θράσος. Το θράσος με τη σειρά του κακοποιεί, μειώνει, υποβαθμίζει, εκφυλίζει ιστορία, ήθη, έθιμα, παράδοση, πολιτισμό…

Κύριοι υπεύθυνοι για την κακοποίηση της εκκλησίας κάντε μας τη χάρη! Το γνωστό ρητό, το ρηθέν από λαϊκό ίνδαλμα των γηπέδων «τα πάντα όλα», μακρυά από όλους μας. Δεν είμαι αντιολυμπιακός. Δεν ανήκω σε καμία ομάδα. Είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος, που περιορίζεται στο να ασχολείται και να μιλά για τα πράγματα που κατέχει. Και είμαι οπαδός ενός άλλου λαϊκού ρητού «χίλιες αλλότριες αξίες, που καμιά σχέση δεν έχουν με τον τόπο μας», όπως γράφτηκε από τον μεγάλο Γ. Σεφέρη.

Το έντονο κόκκινο χρώμα, αγαπητοί μου φίλοι, είναι στην υποκειμενικότητα του καθενός από εμάς να χρησιμοποιηθεί σε κρεβατοκάμαρα – τραπεζαρία – μπάνιο αλλά και σε Ε’ Κατηγορίας ξενοδοχεία και εστιατόρια. Όχι όμως σε δημόσια κτήρια και εκκλησίες, που εκτίθενται στην κοινή θέα. Εδώ η υποκειμενικότητα πάει περίπατο. Την αντικαθιστά η αντικειμενικότητα. Κάτι που μοιάζει να αγνοεί ο συγκεκριμένος Ιερέας. Και όχι μόνο.

Υπάρχουν και άλλα δημόσια πρόσωπα, που επιδίδονται με ζήλο στα ίδια θάματα, με την ίδια δυναμική κακοποίησης: Κοντεύει να κλείσει δύο δεκαετίες το μαρμάρινο Ηρώον στην Πλατεία Εθνεγερσίας, από τότε που Δημοτική Αρχή της εποχής το έβαψε με …άσπρο πλαστικό χρώμα. Κάτι που –αυτονόητα– υποβαθμίζει κι εκφυλίζει την ιστορία της πατρίδας μας.

Όταν δύο κατ’ εξοχήν δημόσια πρόσωπα, ο Παπάς και ο Δήμαρχος του τόπου, μπορούν να συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο, τότε τι δικαιούμεθα να πράττουμε όλοι εμείς οι κοινοί θνητοί;

Έχουμε ήδη πράξει…

Εδώ και μερικά χρόνια συναντά κανείς στην Αίγινα ημών των λαϊκών τις ακόλουθες χρωματικές ανησυχίες: Βάφουμε τα σπίτια μας ακριβώς στα πρότυπα των συνοικιών των μαύρων στην Αμερική (που κάποιοι τις λένε γκέτο). Βλέπουμε σπίτια σε αποχρώσεις κίτρινου λεμονί, κόκκινου φούξια, κόκκινου της ντομάτας (αυτό της Αγιάς Ειρήνης), τυρκουάζ, μπλε φωσφοριζέ, σωμόν… Κι όλα αυτά για να μην είμαστε εκτός της «καινούργιας μοδός»!

Κύριοι υπεύθυνοι της Εκκλησίας και της Πολιτείας

Σας θέτω προ των ευθυνών σας. Αυτή η «γκλαμουρονεοκουλτούρα» δεν θα περάσει! Θα μας βρείτε απέναντί σας.

Εσείς Αγαπητέ Ιερέα, ας ασχοληθείτε με τον ένθεο ζήλο Σας στα περί Θεολογίας, αφήνοντας τα υπόλοιπα σε πιο ειδικούς από Εσάς.

Με εκτίμηση ο ταπεινός Σας δούλος
Νεκτάριος Κοντοβράκης